مقدمه و هدف: بیماری دیابت امروزه عامل مهمی در ناتوانی و بستری شدن بیماران است. کاکوتی کوهی گیاهی متعلق به تیره نعنا است که در طب سنتی ملل مختلف به‌واسطه خواص هیپوگلیسمیک برای درمان دیابت قندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مطالعه حاضر، تأثیر عصاره هیدرو الکلی کاکوتی کوهی بر تعداد سلول‌های فعال بتای پانکراس در رت‌های دیابتی شده توسط استرپتوزوتوسین موردبررسی قرار گرفت.

  مواد و روش‌ها: برای تعیین تعداد سلول‌های فعال بتای پانکراس، بعد از تیمار عصاره، حیوانات توسط دی‌اتیل‌اتر، بی‌هوش و پانکراس آن‌ها خارج شد و پس از فیکس‌ شدن در فرمالدئید چهار درصد، با استفاده از پارافین برای برش‌گیری آماده شدند. از نمونه‌های پانکراس، برش‌های سه میکرونی تهیه و تعداد سلول‌های بتای فعال با استفاده از کیت ایمونوسیتوشیمی بررسی شد.

  یافته‌ها: نتایج نشان داد که تیمار عصاره هیدرو الکلی در غلظت‌های 100، 150، 200 و 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم، موجب افزایش تعداد سلول‌های بتا با فعالیت ترشحی انسولین، در مقایسه با رت‌های دیابتی کنترل می‌شود. کاکوتی کوهی به‌طور مؤثری فعالیت سلول‌های بتا را در مقایسه با رت‌های دیابتی کنترل افزایش می‌دهد؛ بنابراین، کاکوتی کوهی با افزایش آزادسازی انسولین، موجب کاهش گلوکز سرم در حیوانات دیابتی می‌شود.

  بحث و نتیجه‌گیری: عصاره هیدرو الکلی کاکوتی کوهی ، دارای اثر هیپوگلیسمیک در رت‌های دیابتی شده به‌وسیله استرپتوزوتوسین باعث آزادسازی انسولین از سلول‌های بتای پانکراس شده و احتمالاً کاربرد سنتی آن تأیید می‌شود.